Çocuklarda Öpücük Hastalığı

Çocuklarda öpücük hastalığı (enfeksiyoz mononükleoz) nedir?

Çocuklarda öpücük hastalığı veya Enfeksiyöz mononükleoz (EMN) bir enfeksiyon türüdür. Şişmiş lenf bezleri, ateş, boğaz ağrısı ve sıklıkla aşırı yorgunluğa neden olur.

Genellikle ağızdan gelen enfekte tükürük ile temas yoluyla yayılır. Virüs, enfekte bir kişinin tükürüğüyle temas edildiğinde kişiden kişiye kolayca geçer.

Öpüşme yoluyla yayılabilir (bu yüzden bazı insanlar buna "öpücük hastalığı" der.) Çocuklar, üzerinde enfekte bir kişinin salyası olabilecek bardak, pipet, diş fırçası veya oyuncak gibi şeyleri paylaşarak dav mono hastalığına yakalanabilir.

Belirtilerin ortaya çıkması dört ila altı hafta sürebilir. Genellikle dört aydan uzun sürmezler. Bulaşmayı önlemek zordur çünkü belirtisi olmayan kişiler bile virüsü tükürüklerinde taşıyabilir.

Öpücük hastalığı etkeni nedir?

Çocuklarda öpücük hastalığı nedeni en sık olarak Epstein-Barr virus (EBV) dür. Fakat diğer virus etkenleri de sorumlu olabilir. Daha hafif bir formu sitomegalovirüs (CMV) tarafından meydana gelir. Hem EBV hem de CMV, herpes virüs ailesinin üyeleridir.

Oral kaviteye alındıktan sonra EBV öncelikle oral epiteliyal hücreleri enfekte eder (farenjit). Hücre lizisini takiben virüs tükrük bezleri gibi komşu yapılara yayılır ve bunu viremi ile periferik kan ve karaciğer, dalak dahil bütün lenforetiküler sistemin B lenfositlerinin enfeksiyonu takip eder. Enfeksiyöz mononükleozun karakteristiği olan atipik lenfositler enfekte B lenfositlere yanıt olarak gelişen supressor ve sitotoksik fonksiyonlara sahip CD8+ T lenfositlerdir.

Öpücük hastalığının başlıca belirtileri nelerdir?

Çocuklarda öpücük hastalığı başlıca ateş, farenjit ve lenfadenopati yapar. Bu hastalık genellikle bir ila iki ay sürer. Her çocukta farklı belirtiler olabilir. Küçük çocuklarda genellikle hafif ateş, yorgunluk ve iştahsızlık gibi daha hafif semptomlar görülür. Ergenlerde daha fazla semptom görülebilir ve kendilerini o kadar yorgun ve güçsüz hissedebilirler ki bir haftadan uzun süre yatakta kalabilirler.

Çocuklarda öpücük hastalığı belirtileri

• Ateş
• Boyun, koltuk altı ve kasıklarda şişmiş lenf bezleri
• Aşırı yorgunluk
• Boğaz ağrısı, boğazda beyaz lekeler
• Büyümüş dalak
• Baş ve vücut ağrıları
• Döküntü
• Karaciğer sorunları, nadiren geçici sarılığa neden olabilen hafif karaciğer iltihabı, kan dolaşımındaki bilirubin (safra pigmentasyonu) seviyelerinin anormal derecede yüksek olması nedeniyle cildin ve göz beyazlarının sarı renk alması

Çocuklarda Öpücük hastalığı (EMN) nasıl tanı alır?

Çocuklarda öpücük hastalığı tanısı için öncelikle öykü ve fizik muayene ile klinik olarak tanı koyulabilir. Tanıyı doğrulamak için bazı laboratuar çalışmaları yapılır.

Laboratuar incelemelerinde beyaz kan hücresi (lenfosit)artışı, sıra dışı görünümlü beyaz kan hücreleri (atipik lenfositler) normalden daha az nötrofil veya trombosit sayısı ve anormal karaciğer fonksiyon testleri enfeksiyöz mononükleoz (EMN) tanısı koymak için yardımcı olur. Kan testleri virüse karşı antikorları gösterir.

Testler ayrıca viral enfeksiyonlarla savaşan anormal derecede yüksek sayıda beyaz kan hücresi de gösterecektir. Kısacası öpücük hastalığında tanı periferik kanda atipik lenfositoz ile tipik klinik belirtilerin varlığına bakılarak konulabilir. Tanı genellikle ya heterofil antikor ya da spesifik EBV antikorları kullanılarak serolojik test ile doğrulanır. Laboratuvar bulgularından reaktif lenfositoz en sık görülen bulgusudur.

Hastaların periferik kan yaymasında sitoplâzmaları mavi, geniş, eritrositlerin etrafına yapışmış lenfositler görülür. Bu lenfositler “Downey hücreleri” olarak bilinmektedir.

Çocuklarda öpücük hastalığı tedavisi nasıl olur?

Mono'ya yani öpücük hastalığına bir virüs neden olduğundan, antibiyotikler (penisilin gibi) çocukta bakteri kaynaklı başka bir enfeksiyon olmadığı sürece işe yaramaz. Mono semptomları genellikle birkaç hafta sonra kendiliğinden geçer.

• En iyi tedavi bol dinlenmek, bol sıvı tüketmek ve sağlıklı beslenmektir.
• Boğaz ağrısı, kas ağrıları veya ateş için parasetamol veya ibuprofen verebilirsiniz.
• Boyundaki bademcikler veya lenf düğümleri çok büyümüşse ve nefes almada zorluk yaratıyorsa, doktor steroid ilaç reçete edebilir.
• Mono hastalığı olan çocuklar doktor onay verene kadar temas sporları veya yoğun egzersiz yapmamalıdır. Çoğu çocuk iki ila dört hafta içinde iyileşir.
• Enfeksiyöz mononükleoz belirtilerini hafifletmeye yardımcı olmak için dinlenme, bol su içme, ateş düşürücü ve ağrı kesici alma önerilir. Öpücük hastalığı sırasında penisilin türevi antibiyotikler döküntü yapabilir.

Çocuğunuzda enfeksiyöz mononükleoz varsa, ampisilin veya amoksisilin gibi penisilin antibiyotikleri almamalısınız.

Çocuklarda EBV'a bağlı öpücük hastalığı komplikasyonları nelerdir?

Çoğu çocuk bir ayda öpücük hastalığından iyileşirken, bazıları birkaç hafta daha yorgun hissedebilir. Bazen, enfeksiyöz mononükleozun belirtileri altı ay veya daha uzun sürebilir.

Komplikasyonlar sıklıkla meydana gelmez. Bunlar şunları içerebilir:

• Dalak yırtılması
• Böbrek iltihabı
• Hemolitik anemi
• Ensefalit, menenjit ve diğer sağlık sorunları gibi sinir sistemi sorunları
• Kalp kasının iltihabı
• Kalp ritmi sorunları
• Üst hava yollarının tıkanması

Çocuklarda öpücük hastalığı önlenebilir mi?

Çocuklarda öpücük hastalığı önlenemez. Enfeksiyöz mononükleoza karşı yani EBV a karşı koruyucu bir aşı yoktur.

Enfeksiyöz mononükleoz hastası olan kişileri öpmeyerek; onlarla içecek, yiyecek veya kişisel eşyalarınızı (diş fırçası gibi) paylaşmayarak kendinizi koruyabilirsiniz. Ancak enfeksiyon belirtileri devam ederken enfeksiyonlu herhangi biriyle öpüşmemek veya tabak, yemek takımı veya kişisel eşya paylaşmamak akıllıca olacaktır.

Çocuklarda Enfeksiyöz mononükleoz (mono) öpücük hastalığı hakkında önemli noktalar

1. Enfeksiyöz mononükleoz, lenf bezlerinin şişmesine, ateşe, boğaz ağrısına ve aşırı yorgunluğa neden olur.
2. Hastalığın süresi genellikle bir-iki ay kadardır.
3. Ateş, sürekli yorgunluk, boğaz ağrısı, dalak büyümesi, döküntü, karaciğer iltihabı ve boyun, koltuk altı ve kasıklarda şişmiş lenf bezleri gibi belirtiler görülebilir.
4. Tedavi dinlenmeyi, bol sıvı içmeyi ve rahatsızlık ve ateş için reçetesiz satılan ilaçları almayı içerir.